W dzisiejszych czasach wiele osób znajduje się bardzo trudnej sytuacji finansowej. Wiele z nich, rozważa wszczęcie procedury mającej na celu ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Powyższe może być jedyną deską ratunku, lecz nieprawidłowo zastosowane może spowodować powstanie po stronie dłużnika jeszcze większych kłopotów.
Co to jest upadłość konsumencka?
Upadłość konsumencka jest postępowaniem sądowym przewidzianym dla konsumentów (osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej), którzy stali się niewypłacalni. Niewypłacalność to stan, w którym dłużnik nie jest w stanie wykonywać swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, np.: nie posiada środków pieniężnych na spłatę zaciągniętych zobowiązań jak również zakup środków niezbędnych do codziennego użytku.
Konsekwencje ogłoszenia upadłości
Decydując się na ogłoszenie upadłości konsumenckiej należy mieć świadomość jakie konsekwencje niesie za sobą takie działanie. Jeżeli sąd ogłosi upadłość należy pamiętać o najistotniejszych z nich:
- upadły jest zobowiązany wskazać i wydać syndykowi cały posiadany przez siebie majątek, wszelką dokumentację dotyczącą majątku i rozliczeń oraz korespondencję – brak spełnienia powyższego warunku powoduje umorzenie postępowania przez sąd, co uniemożliwi konsumentowi skorzystanie z możliwości oddłużenia,
- ogłoszenie upadłości powoduje, iż cały majątek konsumenta staje się „masą upadłości”, która zarządzana jest przez wyznaczonego przez sąd syndyka – powoduje to, że konsument nie może swobodnie rozporządzać swoim majątkiem (np.: sprzedać samochodu, przenieść na inny podmiot prawa własności nieruchomości),
- masę upadłości stanowi również wynagrodzenie za pracę upadłego w części niepodlegającej zajęciu na podstawie odrębnych przepisów,
- po ogłoszeniu upadłości syndyk przystępuje do sporządzenia inwentaryzacji majątku masy upadłości, a następnie przystępuje do sprzedaży majątku upadłego konsumenta – za wyjątkiem przedmiotów pierwszej potrzeby – wyłączonych spod egzekucji,
- ogłoszenie upadłości powoduje natychmiastową wymagalność zobowiązań (zarówno pieniężnych, jak i niepieniężnych),
- ogłoszenie upadłości wstrzymuje postępowania sądowe i egzekucyjne prowadzone przeciwko konsumentowi,
- po ogłoszeniu upadłości do toczących się postępowań będzie mógł wstąpić syndyk, który będzie reprezentował konsumenta oraz jego interesy,
- wraz z ogłoszeniem upadłości, konsument będzie mógł zawierać tylko drobne umowy życia codziennego (zakupy żywności, itp.), które pokrywane będą przez upadłego ze środków, które nie podlegały zajęciu przez syndyka,
- po ogłoszeniu upadłości działania podejmowane przez konsumenta mogą mieć wpływ na decyzję, sądu – np. zawarcie umowy darowizny nieruchomości, która wchodzi w skład masy upadłości, co może doprowadzić do umorzenia postępowania upadłościowego i braku szansy na oddłużenie.
Kto może złożyć wniosek?
Postępowanie upadłościowe wszczynane jest na wniosek konsumenta. Postępowania nie może także prowadzić sąd z urzędu. Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć tylko osoba fizyczna, która:
- nie prowadzi działalności gospodarczej lub,
- przestała być wspólnikiem osobowej spółki handlowej jeżeli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru upłynął rok.
W jakich sytuacjach sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości?
Wnioskodawca składając wniosek, musi liczyć się z obowiązkiem dochowania wszelkich aktów staranności. Ocena uczciwości ekonomicznej konsumenta i tego, czy może skorzystać z upadłości konsumenckiej dokonywana jest na pierwszym etapie przez sąd. Sąd dokonujący oceny wniosku będzie badał, na podstawie oświadczeń konsumenta i dokumentów czy nie zachodzą okoliczności wyłączające możliwość złożenia wniosku. Spełnienie którejkolwiek z negatywnych przesłanej spowoduje oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Sporządzając wniosek należy zadbać o rzetelne uzasadnienie, że względem konsumenta nie zachodzi żadna z tych okoliczności.
Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenta, jeżeli:
- w stosunku do konsumenta prowadzono już konsumenckie postępowanie upadłościowe, ale zostało ono umorzone z innych przyczyn niż na wniosek konsumenta (np.: w trakcie wcześniejszego postępowania konsument zataił istotne informacje),
- w stosunku do konsumenta we wcześniejszym konsumenckim postępowaniu upadłościowym uchylono plan spłaty,
- konsument doprowadził do swojej niewypłacalności albo istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub w skutek rażącego niedbalstwa,
- konsument miał obowiązek złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości jako przedsiębiorca, a tego nie uczynił,
- konsument podał we wniosku nieprawdziwe lub niezupełne dane,
- czynność prawna konsumenta została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli,
- w okresie 10 lat przed dniem złożenia wniosku, względem konsumenta toczyło się już konsumenckie,
- postępowanie upadłościowe, które zakończyło się całościowym lub częściowym oddłużeniem.
W wyjątkowych okolicznościach, uzasadnionych względami słuszności i zasadami współżycia społecznego (np.: ciężka choroba, śmierć osoby, która utrzymywała – dostarczała środków do życia konsumentowi, który sam nie jest w stanie podjąć zatrudnienia), sąd może pominąć fakt zajścia negatywnych przesłanek i ogłosić upadłość konsumenta. Należy pamiętać, że te wyjątkowe sytuacje powinny być jasno i rzetelnie przedstawione oraz potwierdzone niebudzącymi jakichkolwiek wątpliwości dowodami.
Jaką rolę odgrywa syndyk?
Syndyk zajmuje się takim zarządzaniem majątkiem upadłego, by jak najszybciej upłynnić składniki majątkowe posiadające wartość, tak aby zaspokoić wierzycieli. Warunkiem koniecznym jest pełna współpraca upadłego z syndykiem. Nie można przed nim ukrywać żadnych składników majątku jak również wynagrodzenia.
Radca Prawny Grzegorz Kabała