Od dnia 14 grudnia 2016 roku zgodnie ze znowelizowaną ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych ZUS nie może żądać zwrotu nienależnie pobranych świadczeń np. zasiłku chorobowego po upływie pięciu lat od takiego zdarzenia.
Po tym, gdy art. 84 ust. 3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1778) został uznany wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 5 lipca 2016 r. (w sprawie P 131/15) za niezgodny z art. 2 Konstytucji RP kwestia wydawania decyzji przez ZUS nakazującej zwrot nienależnie pobranego świadczenia bez względu na upływ czasu została rozwiązana poprzez dodanie do art. 84 ustawy systemowej ustępu 7a obowiązującego od dnia 14 grudnia 2016 r.
Zgodnie z nowelizacją, w przypadku osoby, która pobrała nienależne świadczenie, decyzja zobowiązująca do jego zwrotu nie może być wydana później niż w ciągu 5 lat od ostatniego dnia okresu, za który je pobrano. Oznacza to, że ograniczono okres na wydanie decyzji o zwrocie nienależnie pobranego świadczenia do 5 lat od ostatniego dnia nienależnie pobranego świadczenia. Poprzednio obowiązujące przepisy, wskazując okres za jaki można żądać zwrotu nienależnie pobranego świadczenia jako 10 lat, nie określały terminu, po upływie którego organ rentowy nie może domagać się zwrotu tego świadczenia.
Zgodnie z przepisami przejściowymi, od dnia wejścia w życie ustawy organ rentowy nie może wydawać osobie, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, decyzji ustalającej kwoty nienależnie pobranych przez nią świadczeń oraz kwoty odsetek i kosztów upomnienia, jeżeli od ostatniego dnia okresu, za który je pobrano, upłynęło 5 lat. Przepis dotyczący niewydawania decyzji zobowiązującej do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia po upływie 5 lat od ostatniego dnia okresu, za który pobrano to świadczenie, stosowany jest również do rozpoznania odwołań od decyzji ustalających kwoty nienależnie pobranych świadczeń oraz kwoty odsetek i kosztów upomnienia, wniesionych i nierozpatrzonych przed dniem wejścia w życie ustawy.
radca prawny Anna Kotarba-Schabowska