Według art. 102. ust. 1.ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami Starosta wydaje decyzję administracyjną o zatrzymaniu prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem, w przypadku gdy:
1) upłynął termin ważności prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem – jeżeli dokument ten został przesłany przez organy kontroli ruchu drogowego;
2) osoba posiadająca prawo jazdy lub pozwolenie na kierowanie tramwajem nie przedstawiła w wymaganym terminie zaświadczenia o ukończeniu:
a) kursu dokształcającego w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego, o którym mowa w art. 91 ust. 2 pkt 1 lit. a,
b) praktycznego szkolenia w zakresie zagrożeń w ruchu drogowym, o którym mowa w art. 91 ust. 2 pkt 1 lit. b
c) kursów reedukacyjnych, o których mowa w art. 99 ust. 1 pkt 4 lub 5;
3) osoba posiadająca prawo jazdy lub pozwolenie na kierowanie tramwajem nie przedstawiła w wymaganym terminie orzeczenia:
a) o istnieniu lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem, o którym mowa w art. 79 ust. 2,
b) o istnieniu lub braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem, o którym mowa w art. 84 ust. 1;
4) kierujący pojazdem przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym;
5) kierujący pojazdem silnikowym przewozi osoby w liczbie przekraczającej liczbę miejsc określoną w dowodzie rejestracyjnym (pozwoleniu czasowym) lub wynikającą z konstrukcyjnego przeznaczenia pojazdu niepodlegającego rejestracji; przepis nie dotyczy przewożenia osób autobusem w publicznym transporcie zbiorowym w gminnych, powiatowych i wojewódzkich przewozach pasażerskich w rozumieniu ustawy z dnia 16 grudnia 2010r. o publicznym transporcie zbiorowym o ile w pojeździe przewidziane są miejsca stojące. Przepisu ust. 1pkt 5nie stosuje się, jeżeli liczba przewożonych osób w sposób, o którym mowa w tym przepisie, nie przekracza:
1) 5 – w przypadku przewożenia ich autobusem;
2) 2 – w przypadku przewożenia ich samochodem osobowym, samochodem ciężarowym lub w przyczepie ciągniętej przez ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny.
W sytuacji przekroczenia dozwolonej prędkości o więcej niż 50 km/h kierujący pojazdem musi znajdować się na drodze publicznej w terenie zabudowanym, świadczy o tym art 102 ust. 1 pkt 4 omawianej ustawy i jest to warunek obligatoryjny do ukarania sprawcy wykroczenia drogowego zatrzymaniem dokumentu poświadczającego uprawnienia do kierowania pojazdem. Decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy wydaje starosta i ma ona charakter decyzji administracyjnej. Art. 102 ust. 1b stanowi, iż Starosta otrzymuje informację od administratora centralnej ewidencji kierowców w przypadku, o którym mowa w art. 102 ust. 1 pkt 4 i jednocześnie staje się to podstawą do wydania decyzji administracyjnej o zatrzymaniu prawa jazdy. Na podstawie ust. 1c tegoż artykułu Starosta wydaje ową decyzję na okres 3 miesięcy, nadając jej rygor natychmiastowej wykonalności oraz zobowiązuje kierującego do zwrotu prawa jazdy, jeżeli dokument ten nie został zatrzymany w trybie art. 135 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym tj. przez Policjanta za pokwitowaniem w czasie popełnienia wykroczenia drogowego. Okres, o którym mowa w ust. 1c oblicza się na zasadach określonych w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego, przy czym dla ustalenia początku okresu właściwa jest data zwrotu dokumentu do organu właściwego w sprawach wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami, a w przypadku zatrzymania prawa jazdy w trybie art. 135 ust. 1 pkt 1a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym – data tej czynności. Jeżeli w chwili wydawania decyzji, o której mowa w art. 102 ust. 1 pkt 4 prawo jazdy było już w posiadaniu Starosty z innego tytułu, okres zatrzymania prawa jazdy liczy się od dnia wydania tej decyzji, świadczy o tym art. 102 ust. 1e ustawy o kierujących pojazdami. Zwrot zatrzymanego prawa jazdy następuje po ustaniu przyczyny zatrzymania z dotrzymaniem terminu, na który wydano zakaz oraz po uiszczeniu opłaty ewidencyjnej i wynika to z art. 102 ust. 2 przytaczanej ustawy. Dodatkowo jeżeli od dnia zatrzymania prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem upłynął okres przekraczający rok, warunkiem wydania prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem jest uzyskanie pozytywnego wyniku kontrolnego sprawdzenia kwalifikacji.
Jeżeli osoba kierowała pojazdem silnikowym pomimo wydania decyzji administracyjnej o zatrzymaniu jej prawa jazdy na podstawie ust. 1 pkt 4 lub 5 albo zatrzymania prawa jazdy na podstawie art. 135 ust. 1 pkt 1a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, starosta wydaje decyzję administracyjną o przedłużeniu okresu, na który zatrzymano prawo jazdy, do 6 miesięcy. Jeżeli decyzja, o której mowa w ust. 1c, nie została jeszcze wydana, starosta wydaje tę decyzję na okres 6 miesięcy.
Zgodnie z art. 103. ust. 1.ustawy o kierujących pojazdami Starosta wydaje decyzję administracyjną o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami również w przypadku:
1) stwierdzenia:
a) na podstawie orzeczenia lekarskiego istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem,
b) na podstawie orzeczenia psychologicznego istnienia przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem,
c) utraty kwalifikacji, na podstawie wyniku egzaminu państwowego przeprowadzonego w trybie art. 49 ust. 1 pkt 2 i 3,
d) niezgłoszenia się we wskazanym terminie na egzamin państwowy który miał być przeprowadzony w trybie art. 49 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 lit. b;
2) ponownego przekroczenia liczby 24 punktów otrzymanych za naruszenie przepisów ruchu drogowego w okresie 5 lat od dnia wydania skierowania na kurs reedukacyjny, o którym mowa w art. 99 ust. 1 pkt 4 lit. a;
3) popełnienia w okresie próbnym trzech wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lub jednego przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji;
4) orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów;
5) kierowania pojazdem silnikowym w przedłużonym okresie, o którym mowa w art. 102 ust. 1d;
6) uchylenia sposobu wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów na podstawie art. 182a § 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy.
Zgodnie z art. 103 ust. 2. ustawy o kierujących pojazdami Administrator centralnej ewidencji kierowców przekazuje Staroście dane w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 2–6, będące podstawą decyzji administracyjnej o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami. Następnie stosownie do art. 103 ust. 3. tejże ustawy Starosta wydaje decyzję administracyjną o przywróceniu uprawnień do kierowania pojazdami po ustaniu przyczyn, które spowodowały jego cofnięcie, oraz po uiszczeniu opłaty ewidencyjnej. Nawiązując do art. 103 ust.3a tej samej ustawy. przywrócenie uprawnień następuje również w przypadku orzeczenia sądu o wykonywaniu zakazu prowadzenia pojazdów w postaci, o której mowa w art. 182a § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy. Wydając decyzję o przywróceniu uprawnienia do kierowania pojazdami, starosta wpisuje do prawa jazdy informację o ograniczeniu, o którym mowa w art. 13ust. 5pkt 7. Wpis dokonywany jest z urzędu, na okres trwania zakazu prowadzenia pojazdów, po uiszczeniu przez osobę ubiegającą się o przywrócenie uprawnienia opłaty, o której mowa w art. 10 ust. 1, oraz opłaty ewidencyjnej. Należy również pamiętać, że wedle art.104 ustawy o kierujących pojazdami osoba, w stosunku do której została wydana decyzja o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami, odpowiednio w trybie art. 103 ust. 1 pkt 2, 3 lub 5, może uzyskać uprawnienie do kierowania pojazdami po ponownym spełnieniu wszystkich wymagań stawianych osobie po raz pierwszy ubiegającej się o uprawnienie do kierowania pojazdami.
Zgodnie z art. 99 ust. 1 pkt 2a ustawy o kierujących pojazdami, Starosta dodatkowo wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu kierowcy badanie lekarskie, jeżeli kierował pojazdem w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu. I tak zgodnie z art. 99 ust.1 pkt 3a ustawy o kierujących pojazdami, Starosta kieruje kierowcę na badanie psychologiczne w zakresie psychologii transportu, jeżeli kierował pojazdem w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu. A także zgodnie z art. 99 ust. 1 pkt 5 Starosta wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu kierowcy na kurs reedukacyjny w zakresie problematyki przeciwalkoholowej i przeciwdziałania narkomanii, jeżeli kierował pojazdem w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu.
Należy pamiętać, że stosownie do art. 45 §3 kodeksu wykroczeń orzeczona kara lub środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów wymierzony za popełnione wykroczenie nie podlega wykonaniu, jeżeli od daty uprawomocnienia się rozstrzygnięcia upłynęły 3 lata.
Nie można także wykonać środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów orzeczonego w związku z popełnieniem przestępstwa, jeżeli od uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynęło 10 lat, zgodnie z art. 103 §2 kodeksu karnego.
Adwokat Jan Znamiec