Tzw. „jazda na gazie” czyli prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu stanowi wciąż niestety poważną cześć zagadnień poruszanych podczas udzielanych porad prawnych w punktach nieodpłatnej pomocy prawnej. Można się zastawiać dlaczego jest tak nadal, pomimo częstego w ostatnich latach nagłaśniania przez media tragicznych następstw wypadków spowodowanych przez pijanych kierowców. Z jednej strony przyczyna może być nieskutecznie prowadzona profilaktyka w tym zakresie, z drugiej dość niskie ceny alkoholu i jego powszechna dostępność dosłownie na każdym kroku. Dzieje się tak nadal pomimo zaostrzenia przepisów karnych. Wciąż jest też za mało jest działań nakierowanych na uświadamianie społeczeństwa w tym zakresie.
Pierwszą istotna kwestią do rozważenia jest określenie, przy jakiej zawartości alkoholu zakazane jest prowadzenie pojazdów. I tak polskie prawo karne rozróżnia dwa odmienne stany. Pierwszym jest stan po spożyciu określany w sytuacji, gdy alkomat przy badaniu wydychanego powietrza wykazuje wynik od 0,1 mg/l do 0,25 mg/l (czyli stężenie alkoholu we krwi zawiera się między 0,2‰ a 0,5‰). Kierowca prowadzący samochód w stanie po spożyciu dopuszcza się wykroczenia. Należy przy tym zwrócić uwagę, że próg trzeźwości (nie penalizowanej przez prawo) to 0,19‰, a wartość 0,2‰ to już jest wykroczenie. Drugim możliwym stanem jest stan nietrzeźwości, z którym mamy do czynienia wówczas, gdy alkomat wykaże u kierującego w wydychanym powietrzu wynik wyższy niż 0,25 mg/l (czyli stężenie alkoholu we krwi przekracza 0,5‰). Kierowca, który kieruje pojazdem przy takim stężeniem alkoholu dopuszcza się już przestępstwa.
Drugim elementem koniecznym do rozważenia, jest zagadnienie skutków prawno-karnych prowadzenia pojazdów w stanie nietrzeźwości. I tak prowadząc pojazd w stanie nietrzeźwości kierujący naraża się na orzeczenie przez sąd kary grzywny, kary ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 (art. 178a § 1 Kodeksu karnego, dalej k.k.). Jeżeli sprawca czynu był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 (art. 178a § 4 k.k.). Dodatkowo sąd orzeka środki karne. Pierwszym z nich jest tzw. świadczenie pieniężne zasądzane obligatoryjnie na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, w przypadku skazania z art. 178a § 1 k.k. w wysokości co najmniej 5.000 zł, a w razie skazania za przestępstwo określone w art. 178a § 4 k.k. w wysokości co najmniej 10.000 zł. Przy czym sąd może zasądzić w obydwu przypadkach świadczenie pieniężne maksymalnie do wysokości 60.000 zł (art. 43a k.k.). Drugim obligatoryjnym środkiem karnym jest zakaz prowadzenia pojazdów, konsekwencją czego jest odebranie prawa jazdy w postępowaniu administracyjnym. W przypadku skazania z art. 178a § 1 k.k. sąd orzeka obligatoryjnie na okres od 3 do 15 lat zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju, natomiast w razie skazania za przestępstwo określone w art. 178a § 4 k.k. sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów dożywotnio (art. 42 k.k.). Sąd może w wyroku skazującym orzec także m.in. środki zabezpieczające.
Konkludując należy podkreślić, że kierowanie pojazdem w stanie nietrzeźwości jest zakazane. Kierujący naraża się na orzeczenie przez sąd kary grzywny, ograniczenia wolności, bądź pozbawienia wolności, a także obligatoryjnie orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów na okres nie krótszy niż 3 lata oraz orzeczenie świadczenia pieniężnego w wysokości co najmniej 5.000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
Adwokat Owidiusz Mazurkiewicz